Odpowiednik polskiego Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na hiszpańską organizację członkowską FCI karę 142.996 Euro za nadużycia związane z wykorzystywaniem pozycji dominującej.
Comisión Nacional de los Mercados y la Competencia – bo tak nazywa się ten urząd – nałożył na Real Sociedad Janina de España – hiszpańskie stowarzyszenie kynologiczne będące członkiem FCI – karę pieniężną za nadużycia związane z wykorzystywaniem swojej pozycji dominującej na rynku, których zakazuje art. 2 Ustawy o ochronie konkurencji w Hiszpanii oraz art. 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Nie jest to pierwsza i na pewno nie ostatnia taka decyzja urzędu kraju europejskiego, która w sposób jednoznaczny wskazuje, że jakakolwiek działalność monopolistyczna lub zachowania monopolistyczne są sprzeczne z ogólnie przyjętymi normami społecznymi.
Jak wygląda sytuacja w Polsce?
W Polsce wciąż trwa debata nad tym, czy FCI i Związek Kynologiczny w Polsce jest „jedyną słuszną” organizacją skupiającą hodowców psów rasowych. Podczas gdy w Europie rośnie świadomość zwykłej, niczym nieograniczonej konkurencyjności podpartej prawem Unii Europejskiej, w kraju wciąż napotykamy na sformułowania „pseuduch” tylko dlatego, że coś nie ma znaczka FCI.
(anty)Przykład idzie z góry. Spójrzmy na treść komunikatu, który trafił do Polskiej Federacji Kynologicznej w dniu 11 maja 2022 r. po pierwszym spotkaniu nad pracami przy tworzeniu certyfikacji organizacji kynologicznych i felinologicznych.
Czytamy w nim (cyt. z zarządu ZKwP):
(…) Jedynie Związek Kynologiczny w Polsce przy obecnej strukturze jest w stanie zachować najwyższy poziom dbałości o rasowość jak i dobrostan zwierząt bez szkody na ich popularyzację, a co najważniejsze w pełni zgodnie z warunkami, jakie określa nasza przynależność do FCI. (…)
To idealny – w ocenie ACW – przykład działalności nastawionej na wykorzystanie pozycji dominującej, która jest sprzeczna z prawem Unii Europejskiej.
Jak wskazuje Polska Federacja Kynologiczna, zastanawiające jest jednak to, dlaczego Związek Kynologiczny w Polsce nie wprowadził do dzisiaj obowiązkowych badań DNA potwierdzających pochodzenie szczeniąt, którym wydawane są metryki urodzenia. Badań, które od 2012 roku (10 lat) są standardem w PFK. Nie można pozostawić bez echa również liczne przykłady takich wydarzeń, które widzieliśmy na przełomie ostatnich lat, które zdają się przeczyć powyższemu stanowisku zarządu ZKwP.
I tak na przykład wspomniana przez ZKwP ich struktura, która przez ostatnich kilka lat doprowadziła do nieposiadania Zarządu mogącego skutecznie podejmować decyzje w imieniu Związku; czy też dobrostan zwierząt, gdzie każdy z nas napotkał na liczne przykłady hodowli, które nie spełniały nawet najmniejszych standardów utrzymania w zdrowiu hodowanych psów.
Tym bardziej zastanawiające jest to, dlaczego Związek Kynologiczny w Polsce – w odpowiedzi na pytania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie utworzenia rady kynologiczni-felinologicznej wskazuje, że wymagana byłaby kontrola organizacji kynologicznych ale z wyłączeniem ZKwP…
Nie dotyczy to Związku Kynologicznego w Polsce, który ma udokumentowaną historię ponad 80. lat działalności, rzetelne księgi rodowodowe, przynależność do FCI – największej, prestiżowej międzynarodowej organizacji kynologicznej, opracowane i uznawane na świecie standardy ras psów. Nie wymaga więc okresu próbnego.
Liczne wyroki i decyzje urzedów w krajach Unii zdają się nie potwierdzać, że FCI jest prestiżową międzynarodową organizacją kynologiczną.
Jak wygląda sytuacja w innych krajach?
A, że nie jest to pierwsza taka decyzja, dowiemy się z poniższego kalendarium, które przypomina, co działo się w podobnych sprawach na przełomie ostatnich lat:
Rok 1978 – Niemcy
Uchwała Bundeskartellamt (Agencja ds. Konkurencji rządu niemieckiego), która ogłosiła antykonkurencyjne ograniczenie FCI i monopol na wzorzec rasy przez jedno stowarzyszenie.
Aby uniknąć ewentualnych sankcji ekonomicznych ze strony wspomnianego urzędu, FCI uznało w przypadku Niemiec dwa stowarzyszenia owczarków niemieckich, każde z własną księgą hodowlaną: Verband für das Deutchs¡e Hundewessen (VDH) i Verein für Deutsche Scháferhunde (SV).
Rok 2003 – Hiszpania
Wprowadzenie wymogu dostosowania i zgodności z przepisami krajowymi Hiszpanii od 2003 r.
Sprawozdanie Generalnej Dyrekcji Żywienia Zwierząt i Zootechniki Ministerstwa Rolnictwa, Rybołówstwa i Żywności dotyczące zmian jakie RSCE (niedawno ukarana hiszpańska organizacja kynologiczna będąca członkiem FCI) musi wprowadzić w celu uznania jej za stowarzyszenie upoważnione do prowadzenia ksiąg genealogicznych psów rasowych zgodnie z przepisami RD 558/2001 z dnia 25 maja.
Rok 2003 – Irlandia
Decyzja Sądu i Irlandzkiego Urzędu ds. Konkurencji z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie zobowiązań nałożonych na Irish Kennel Club Limited (członka FCI w Irlandii).
W decyzji tej urząd nałożył szereg zobowiązań na Irlandzki Związek Kynologiczny (IKC), które mają zapobiec takim działaniom organizacji, które mogłyby być uznane za szkodliwe dla innych rzeczywistych lub potencjalnych konkurentów IKC, zmuszając go do zaniechania zachowań monopolistycznych i powstrzymywać się od zachowań, które uniemożliwiałyby rozwój innych podmiotów związanych z kynologią.
Rok 2004 – Niemcy
Decyzja Bundeskartellamt z dnia 19 sierpnia 2014 r., w której odnoszą się one do skarg składanych przez hodowców zarówno wewnątrz, jak i poza niemieckim stowarzyszeniem powiązanym z FCI tego kraju (VDH) wykazała, że praktyki te szkodzą nie tylko hodowcom z innym stowarzyszeń, ale także samym hodowcom VDH, którzy nie mogą używać psów z rodowodami poza organizacją FCI – co jest to sprzeczne z zasadą wolnej konkurencji.
Rok 2016 – 2017 – Holandia
W protokole z posiedzenia Komitetu Generalnego FCI na posiedzeniu w dniach 4 i 5 kwietnia 2016 r. w Amsterdamie FCI oraz na Zgromadzeniu Ogólnym FCI w dniach 6 i 7 listopada 2017 r. czytamy:
„Zastosowanie sankcji wobec sędziów FCI, którzy oceniają zdarzenia nieuznane przez FCI (…) FCI musi teraz czekać na wypowiedzenie z 6 miesięcznym wyprzedzeniem. Oczywiste jest jednak, że zakazanie sędziemu arbitrażu wydarzeń innych organizacji jest niezgodne z prawem UE. Zatem propozycja nie może być zastosowana do krajów UE (…). Kraje strefy UE w zasadzie nie powinny mieć możliwości ich stosowania”.
Rok 2020 – Niemcy
12 lutego 2020 r. Sąd Wojewódzki w Dortmundzie (Niemcy) uzgadnia środki zapobiegawcze w związku z domniemanymi naruszeniami niemieckiego i europejskiego prawa konkurencji inaudita parte debitoris. W dniu 2 września 2020 r. Sąd Najwyższy w Düsseldorfie orzekł, że decyzja sądu była prawidłowa.
Orzeczenie to zadeklarowało antykonkurencyjny charakter zakazu udziału sędziów FCI w imprezach organizowanych przez inne konkurencyjne i niezależne stowarzyszenia FCI. Ten wyraźny zakaz w regulaminie ustanawiał dotychczas monopol na sędziów specjalizujących się w rasach psów. (…).
Dnia 21 września 2021 roku Organizacja VDH FCI w Niemczech wydaje następujący okólnik o kluczowym znaczeniu:
„Uznani przez VDH /FCI sędziowie (…) nie mogą mieć zakazu oceniania psów w organizacjach nienależących do FCI. (…) Sędziowie mogą sędziować psy na imprezach poza organizacją VDH/FCI bez uprzedniej zgody. Wydarzenia te nie są związane z VDH i/lub FCI i dlatego nie są objęte przepisami VDH/FCI. Dlatego nie podlegają one naszej i ich odpowiedzialności”.
Wyrok Sądu Najwyższego w Düsseldorfie z dnia 3 lipca 2020 r. przeciwko FCI – Niemcy:
W związku z orzeczeniami przeciwko praktykom monopolistycznym i dominującej pozycji FCI i jej członków, w dniu 22.09.2020 zbiera się Komitet Generalny FCI i przystępuje do zmiany regulaminu sędziów wystawowych, widząc konieczność zmian, że sędziowie zajmujący się psami rasowymi mogą współpracować z dowolną organizacją krajową, która spełnia wymogi prawne w ich kraju, w którym znajduje się ich siedziba.
Zdanie to zmusiło FCI do zmodyfikowania artykułów swojego regulaminu, takich jak:
Artykuł 11.2.a) Regulaminu FCI dla sędziów wystawowych, który stanowi, że:
„Sędziowie FCI (i organizacje z którymi się zwiążą) mogą – pod warunkiem, że nie działają w charakterze sędziów FCI – sędziować na imprezach i wystawach organizowanych przez stowarzyszenia nienależące do FCI wszelkie wydarzenia organizowane przez organizacje spoza FCI, które ściśle przestrzegają obowiązujących przepisów, nawet jeśli nie mają żadnego związku z FCI. Sędziowie specjalizujący się w morfologii psów muszą oceniać zgodnie z przepisami tych organizacji.
Sędziowie ci mają jednak zakaz „nadawania kwalifikacji, klasyfikacji, tytułów, które mogłyby sprawiać wrażenie, że będą uznawane przez FCI”. Ponadto, ponieważ sędziowie uczestniczą w tych wydarzeniach całkowicie niezależnie od FCI, będą wskazywać wyraźnie, że nie działają jako sędziowie FCI.”
Rok 2021 – Niemcy
Wyrok Trybunału w Dortmundzie z dnia 21 stycznia 2021 r. – Niemcy
Sądowy środek zabezpieczający na korzyść klubu założycielskiego rasy owczarków niemieckich SV (nie jest członkiem FCI), w którym organizacja VDH (członek FCI) nie mogła zmusić SV do zakazania uznawania psów zarejestrowanych w innych księgach genealogicznych.
Rok 2022 – Hiszpania
CNMC (wspominany we wstępie hiszpański urząd) nałożyła sankcje na Królewskie Towarzystwo Psów w Hiszpanii (RSCE) w wysokości 142.996 Euro za nadużycie pozycji dominującej zakazane przez art. 2 ustawy o ochronie konkurencji i art. 102 Traktatu w sprawie funkcjonowania Unii Europejskiej.